Historia

Początki geografii społeczno-ekonomicznej w UMK są związane z powstaniem w marcu 1946 r. na Wydziale Humanistycznym Katedry Antropogeografii, przeniesionej w 1950 r. na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy, gdzie przyjęła nazwę Katedry Geografii Ekonomicznej. Od początku, aż do 1961 r., organizacja Katedry spoczywała w ręku prof. M.Kiełczewskiej-Zaleskiej, a pierwszymi wykładowcami i asystentami byli m.in. dr W.Mrózek, mgr L.Koc i mgr E.Romahn-Kwiatkowska. Działalność naukowo-badawcza Katedry koncentrowała się przede wszystkim na problemach społeczno-ekonomicznych tzw. Ziem Zachodnich i Północnych, aktywizacji małych miast, które w nowym ustroju straciły dawne podstawy egzystencji. Prowadzono też badania w zakresie osadnictwa wybrzeża, Pomorza Zachodniego, użytkowania ziemi woj. pomorskiego i gdańskiego, zagospodarowania regionu doliny Brdy, itp. W 1952 r. w ramach reformy szkolnictwa wyższego zlikwidowano na studiach geograficznych specjalizację z geografii ekonomicznej i aż do 1963 r. Katedra Geografii Ekonomicznej miała charakter usługowy wobec innych jednostek uczelnianych. W 1963 r. dzięki aktywnej postawie prof. dr R.Galona, ówczesnego kierownika Zespołu Katedr Geografii, została przywrócona specjalizacja z geografii ekonomicznej. W latach 1963-1969 cały trud organizacyjny, dydaktyczny i naukowo-badawczy spoczywał głównie na dwóch osobach: dr E.Kwiatkowskiej i mgr H.Krzywickiej. W tym okresie, a także już wcześniej, swoją pomocą służyli profesorowie dojeżdżający z innych uczelni: prof. L.Kosiński, M.Koter, T.Lijewski, A.Piskozub, T.Olszewski, J.Zaleski.

Kolejny ważny etap rozpoczął się w 1969 r., kiedy na bazie dotychczasowej Katedry powstał Zakład Geografii Ekonomicznej, a jego kierownikiem została doc. dr E.Kwiatkowska, która pełniła to stanowisko do przejścia na emeryturę w 1980 r. Na przełomie 1969/70 r. pracę w Zakładzie podjęli asystenci: J.Falkowski, H.Rochnowski, R.Urbaniak, L.Czetwertyński-Sytnik, natomiast trochę później D.Szymańska i J.Stachowski. W owym czasie pomocą dydaktyczną służyli doc. dr J.Szczepkowski i doc. dr hab. W.Goettig. W 1980 r. kierownikiem Zakładu został doc. dr hab. inż. J.Namysłowski, natomiast po jego nagłej śmierci w 1981 r. stanowisko to aż do 1988 r. pełnił doc. dr J.Szczepkowski. W połowie lat 80-tych do grona asystentów dołączyli R.Rudnicki i M.Kluba, a pod koniec dekady D.Sokołowski. Od 1988 r. do 1990 r. funkcję kierownika Zakładu sprawował prof. dr hab. J.Falkowski. Z chwilą wzmocnienia kadrowego, pod kierunkiem doc. E.Kwiatkowskiej w Zakładzie podjęto wiele prac badawczych. Toruńscy geografowie ekonomiczni uczestniczyli w rozwiązywaniu wielu problemów rządowych i regionalnych, związanych głównie z funkcjonowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym Makroregionu Dolnej Wisły. Jednocześnie prowadzono badania podstawowe w zakresie geografii osadnictwa, rolnictwa, przemysłu i turyzmu. Coraz szerzej stosowano nowoczesne narzędzia i metody badawcze, oparte o wszechstronne wykorzystanie teledetekcji, fotointerpretacji, modelowania statystyczno-matematycznego, itp. Ważnym nurtem badań były prace o charakterze aplikacyjnym, realizowane dla biur i urzędów oraz instytucji związanych z administrowaniem i zarządzaniem oraz planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, zwłaszcza dla woj. bydgoskiego, toruńskiego i włocławskiego, a wcześniej także dla gdańskiego i olsztyńskiego. Prace badawcze były powiązane z licznymi kontaktami zagranicznymi, przez wspólne badania naukowe, wymianę publikacji, udział w konferencjach międzynarodowych i wymianach bilateralnych.

Pod koniec lat osiemdziesiątych w Zakładzie Geografii Ekonomicznej zostali zatrudnieni doc. dr hab. J.Tkocz i doc. dr hab. W.Maik. W 1990 r. dokonano podziału 13-osobowego Zakładu na dwie jednostki, zgodnie ze specjalizacjami i zainteresowaniami poszczególnych pracowników. Powstał Zakład Geografii Ekonomicznej i Zagospodarowania Przestrzennego pod kierunkiem prof. dr hab. J.Falkowskiego, liczący w 1996 r. 8 osób i specjalizujący się w zagadnieniach geografii ekonomicznej oraz planowania i zagospodarowania przestrzennego. Jednocześnie utworzono Zakład Geografii Społecznej i Turystyki pod kierunkiem prof. dr hab. W.Maika, który w 1996 r. liczył również 8 pracowników, zajmujących się zagadnieniami geograficzno-społecznymi oraz turyzmem. Z tego Zakładu w 1995 r. została wyodrębniona Pracownia Badań Geograficzno-Osadniczych pod kierunkiem prof. dr hab. D.Szymańskiej. W 1999 r. Pracownię przekształcono w Zakład Studiów Miejskich i Rekreacji, natomiast Zakład Geografii Ekonomicznej i Zagospodarowania Przestrzennego zreorganizowano w dwie jednostki: Zakład Gospodarki Przestrzennej i Planowania Strategicznego oraz Zakład Geografii Ekonomicznej i Studiów Regionalnych, którego kierownictwo objął prof. dr hab. H.Rochnowski.

W roku akademickim 2009/2010 prof. dr hab. J.Falkowski ustąpił z funkcji kierownika Zakładu Gospodarki Przestrzennej i Planowania Strategicznego, nie rezygnując jednakże z aktywnego udziału w życiu Zakładu. W październiku 2011 roku funkcję kierownika Zakładu objął prof. dr hab. Roman Rudnicki. Po powołaniu do życia w styczniu 2013 roku (na bazie dotychczas funkcjonującego Instytutu Geografii) nowego Wydziału Nauk o Ziemi oraz struktury katedralnej, utworzono Katedrę Gospodarki Przestrzennej i Turyzmu. Kierownikiem Katedry, powstałej z połączenia Zakładu Gospodarki Przestrzennej i Planowania Strategicznego oraz Zakładu Geografii Społecznej i Turystyki, został prof. dr hab. Roman Rudnicki. W związku z nowymi kierunkami studiów, w latach 2013-2018 Katedrę zasiliło pięciu pracowników reprezentujących nauki o kulturze fizycznej, nauki medyczne oraz nauki techniczne (architektura i urbanistyka).

Kolejna reorganizacja miała miejsce w 2019 r. Uniwersytet Mikołaja Kopernika zakwalifikowano do grupy dziesięciu Wiodących Uczelni Badawczych w Polsce. Na bazie dotychczasowej jednostki powstał Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej. Z Katedry Gospodarki Przestrzennej i Turyzmu wydzielono Katedrę Kultury Fizycznej skupiającej pięciu pracowników reprezentujących nauki o kulturze fizycznej oraz nauki o zdrowiu. Z początkiem 2023 r. w Katedrze Gospodarki Przestrzennej i Turyzmu zatrudnionych było dziesięć osób, w tym dwóch profesorów, jeden doktor habilitowany oraz siedmiu doktorów.